Дўппидай қишлоғимиздан еттита пахлавон келбат
йигитлар урушга кетиб, атиги бир киши қайтди. У ҳам бўлса чап оёғини урушда қолдирибди.
Ўша кетганлардан бири Санобар холанинг ёлғиз ўғли Зокиржон эдилар...
Ғалабанинг 70 йиллиги баҳона тўрт, бешта ёши
ўтинқираб, мщйсафид сифати кўзга ташланиб қолганлар Санобар хола дарбозаси
занжирини тақиллатдик.
-
Келинглар,
деб қадди қариган толдай эгилиб, хассага суяниб, Санобар хола чиқди.
Таклифи билан уйга кириб, чекасидан эскириб,
пахтаси чиқиб қолган тўшакка ўтирдик. Тинчлик-омонлик тилаб, юзимизга фотиҳа
тортдик.
Деворда осиғлиқ турган суратда аксланган қора қошлари
туташган, полвон келбат истарали йигит – ёлғиз фарзанди Зокиржонга бир оз
термулиб турган хола ўрнидан аста туриб, суратнинг чангларини авайлабгина артиб
қўйди. Сўнг “иккинчи” бир ёдгорликни олиб, ўроғлиқ матони ечиб, бошқа бир сочиқ
билан дуторни меҳр билан артиб чиқди.
-
Бу
дуторни раҳматли ўғлим чертарди, - деб тўртовимизга бир-бир назар ташлади.
-
Эшитишимизга
қараганда, дутор чалиш ўғлингизга сиздан кўчган экан? Маҳалладошларингиз шундай
дейишяпти.
-
Тўғри
айтиибди. Ўғлим мактабда ўқиб юрган пайтларда тут калтагидан эгиб, унга сим
тортиб олиб, анча-мунча тиринглатиб юрганини кўп кўрардим. Ўғлимдаги ишқ,
интилиш уни дутор чертишга ундади. Оқибатда ўрганди, чертди. Муболаға
бўлмасин-у, у куй чалганда булбуллар сайрашини тўхтатиб, Зокиржонимнингкуйини
тинглашарди. Хола тўшакда ётган дуторни қўлига олиб, дастасини сал баландро
кўтариб, бармоқларини дутор пардалари узра йўрғалатишга тайёрланди. Бироқ
кўзларида пайдо бўлган ёш халқалари бунга халал берди. Дуторни ерга қўйди. Қўллари
қалтирарди. Юзида эски дарднинг аломатлари қайта уйғона бошлади. Туриб кетишни ҳам,
ўтираберишни ҳам билмай, иккиланиб турган эдик хола сергак тортди.
-
Сизлардан
узр сўрайман. Бир ёғи қаричилик, бир ёғи Зокиржонимни йўқ қилган Гитлер... Ҳаммани
кўтарган ер нима учун ўғлимни кўтармадинг. Тирик қайтганлар сафига Зокиржонимни
нега қўшмадинг, ёлғиз кўзим қароси, қишлоғимнинг сараси, ўғлим Зокиржон,
Зокирим дарвозамни очиб, онажон деб, қучоғингни очмадинг, яна қанча йиғлайман,
полвон ўғлим, ёлғизим, дунёга тўймай, чимилдиқ кўрмай, армон билан қоа тупроқ
тортиб кетади-ю, мен не учун йиғламай....
-
Санобар
хола ўкинч билан айтган ҳамма гапларингизга сабаб уруш. Биз ҳам Зокиржонни
эслаб, сизни йўқлаб келдик. Аллоҳ сизга ва сиз каби онахон-отахонларга сабр ато
қилсин.
Ашурали Бобоқулов
Қорасув шаҳри