Профессор
Сурия жангоҳларида юрган 30 нафар қирғизистонликнинг ҳаёт тарзини уларнинг
яқинлари, матбуотда улар ҳақида берилган маълумотлар ва уч нафари билан шахсан
суҳбатлашиш орқали ўрганиб чиққан.
Татьяна Дроздина Сурияга кетганлар
орасида эркаклар, аёллар шу билан бирга ўз истагидан ташқари кетган болалар ҳам
борлигини айтади. Айтилишича, уларнинг орасида эс-хуши жойида бўлмаганлари ҳам
бор.
“Ўш шаҳрига борганимда менга фуқаролар қашшоқлик
оқибатида кетишаётганини айтишди. Бироқ ўрганишимиз натижасида кетганлар
орасида моддий томондан қийин аҳволда қолгани учун кетганлар йўқ ҳисоби.
Аксинча, кетганларнинг ижтимоий-иқтисодий ахволи ўртача даражада”, дейди
профессор.
Ўрганилишича Сурияга
кетганларнинг кўпчилиги 22-28 ёш орасидагилар. Уларнинг аксарияти оилали. Икки-уч нафардан фарзанди борлар. Шунингдек, таҳлилчилар урушга билимсизлар кетаяпти
деган тахминларни хам инкор қилишади. Маълумотга кўра, ўрганиб чиқилган 30
кишининг тўрт нафари олий маълумотли, қолганлари ўрта билимга эга одамлар.
Аёллар орасида бўлса турмуши яхши бўлмай, эри билан
ажрашганлар кўпчиликни ташкил қилиши аниқланган.
Бундан ташқари кетаётганларнинг аксарият кўпчилигида
теран билим йўқ. Уларни бирлаштириб турувчи умумий жиҳат эса спорт билан
шуғуллангани, деб ёзилади “Азаттик” сайтида.
Бундан ташқари мақолада
таҳлилчилар қирғизистонликларнинг Сурия жангоҳларига кетишига туртки қатори
икки сабаб кўрсатилган. Биринчиси- қандайдир бир даражада динга алоқадор
мафкуравий сабабларга таяниб, “Ислом давлати” билан бирга “кофирлар”га қарши
жанг қилишни кўзласа, иккинчиси – ҳеч қандай диний асосга эга эмас. Фақатгина
ижтимоий адолатсизликка қарши туриш учун, ҳақиқат учун курашишим керак деб
кетишмоқда. Бунга кўпроқ Россияга бориб ишлаб, турли қийинчиликни бошидан ўтказганлар
кўпроқ жалб қилинган. Шу билан бирга ҳозирда Сурияга бориб оила қуриш истагини
билдирган қизлар ҳам бор.
Қорасувлик имом Сурияга
боришга тарғиб қилишда айбланмоқда
Ferghana.ru сайтиниг ёзишича суд 11- февраль, чоршанба
куни кечқурун Ўш вилояти Қорасув туманидаги “Ас-Сарахсий” масжидининг 37 ёшли
имом-хатиби Рашод Камоловга нисбатан эҳтиёт чорасини қўллаш масаласини кўриб
чиқди. Икки кун олдин қўлга олинган Камолов ҳалифалик тузишга чақириш,
Суриядаги уруш борасида экстремистик фикрларни билдиришда гумонланмоқда. Суд
Камоловни икки ойга қамоқда сақлаш тўғрисида қарор чиқарди. Бу ҳақда
гумонланувчининг адвокати Назгул Суйунбаева “Фарғона” агентлигига маълум қилган.
"Фарғона" ёзади: "Қирғизистон
ИИВ 10-бошқармаси бошлиғи Раим Салимовнинг айтишича, Қорасув туманида яшайдиган
10 киши “Ас-Сарахсий” масжиди имоми устидан шикоят аризаси билан мурожаат
қилишган. Шикоятчилар таъкидлашича, имом уларнинг
фарзандларини Суриядаги урушга боришга даъват қилган.
Адвокатлар
ОАВга ўз навбатида Камоловнинг айбдор эмаслиги ва милициянинг ҳаракатлари
ноқонуний эканини билдирганлар."
Диний экстремизм атамаси тўғрими?
Кирғизистоннинг собиқ муфтийси Содиқ қори Камолиддин “Би-Би-Си”
хизматига берган суҳбатида дунёда юз бераётган терроризм ва экстремизмнинг Ислом
билан тўғридан-тўғри алоқаси йўқлиги маъносида гапирган.
"Ислом
терроризмдан холи дин, экстремизмдан холи дин. Биз ислом терроризми ё ислом
экстремизми ёки диний экстремизм деган сўзларга қаршимиз. Ҳеч қайси самовий дин
экстремистик, террористик ҳаракатларни ёқламайди. Балки минг йиллардан бери
бундай ҳаракатларга - беҳуда қон тўкиш, бегуноҳ одамларни қурбон бўлиши, шаҳарларни,
яшаш жойларини харобазорларга айланишига, қирғинбарот урушларга Ислом дини ва
бошқа самовий динлар қарши бўлиб келишган", деган Содиқ қори Камолиддин.
ИШИДнинг жиноятлари
Сўнгги вақтларда ижтимоий тармоқларда “Исломий давлат”
томонидан амалга оширилаётгани айтилган қотилликлар тасвирлари тарқалмоқда. Инсонларнинг
ким бўлишидан қатъи назар тириклайин ёқиб юбориш, Исломга зид экани ҳақида
баҳслар куч олмоқда. Бундан ташқари, “ТАСС”
ахборот агентлиги ИШИД террорчилик гуруҳи жангарилари Ироқнинг
Мосул шаҳридаги марказий кутубхонани портлатиб юборишганини хабар қилган. Энг
қадимий кутубхоналардан бўлган бу кутубхона директорининг айтишича, портлаш
оқибатида ёнғин чиққан ва бутун бинони қуршаб олган. Жангарилар китоб ва
қўлёзмалардан гулхан ёқишган. Директорнинг айтишича, 10 мингга яқин китоблар
йўқ бўлган, улар орасида ноёб китоблар ҳам бор эди, деб ёзади “ТАСС”га суянган CA-NEWS сайти.
kun.uz.
сайти эса ИШИД 5 ёшли
болаларни жангларда иштирок этиш учун болалар учун махсус лагерда
тайёргарликдан ўтаётганлари акс этган видеони чоп этгани,
видеода
камуфляж кийимида бўлган ўнлаб болалар тизилиб туришгани ҳамда инструкторнинг
буйруқларини сўзсиз бажараётганлари тасвирланганини ёзиб чиқди.
Бундан ташқари, террорчилик ташкилоти қўлларида қурол ва одам боши суякларини
ушлаб турган ҳолда акс этган болалар фотосуратлари ҳам чоп этилган.
Нима қилиш керак?
Фуқароларнинг турли таъқиқланган оқимларга, терроризм
ва “Исломий давлат” каби гуруҳларга қўшилиб кетишинг олдини олиш учун нима
қилиш керак?
Жамоатчилик орасида дин билан боғлиқ радикализм,
экстремизм ва турли салбий кўринишларнинг олдини олиш мақсадида турли тадбирлар
уюштирилмоқда.
Жумладан, Ўш
вилоятидаги масжидларда текширувлар олиб борилмоқда.Текширувда, масжидлар
фаолияти, имомларнинг диний билими ва уларнинг қайси мазхабга тегишли эканлиги
аниқланмоқда. Бунинг учун махсус комиссия гуруҳларга бўлиниб, бир ҳафта
давомида барча районлардаги масжидларни текшириб чиқади. Бу ҳақда, вилоят
қозиятининг матбуот хизмати маълум қилди.
Текширув натижаси бўйича талабга жавоб бермаган
иммомлар, дин ҳодимларига қатъий чоралар кўрилади.
Бундан ташқари терроризм ва экстремизмга карши
хавфсизлик бўйича эксперт Бегижон Ахмедов “Кабар” агентлигига берган
интервьюсида интерент тармоғига чекловлар киритиш зарурати ҳақида гапириб,
жумладан шундай дейди:
“Ҳозирги кунда биринчи масала интернетдаги экстремистик
руҳдаги сайтларни ёпиш. Ёлланмачи ва жиҳод мафкурачиларини жамиатдан йўқотиш
керак. Бу ишни амалга ошириш учун жамоат уюшмалари ва давлат органлари ёрдам
беришлари лозим. Фақат шундай бирлашган кучлар билангина ўлкамизни химоя қилишимиз
мумкин”.
“Озодлик” радиосининг ёзишича яқинда Ўзбекистонда чоп этилган "ИШИД
фитнаси" китобида “Ислом
давлати” (ИШИД) Ислом динига нисбатан оммавий
нафратни пайдо қилишни мақсад қилгани борасида ёзилган.